اگر دیابت دارید حتماً می‌دانید که بدن شما قند را به درستی استفاده و ذخیره نمی‌کند. دیابت می‌تواند باعث تغییراتی در رگ‌های خونی بدن، سیاهرگ‌ها و شریان‌هایی شود که خون را در سراسر بدن حمل می‌کنند. دیابت، همراه با فشار خون بالا می‌تواند بینایی را با ایجاد بیماری‌هایی همچون: آب مروارید، گلوکوم و مهم‌تر از همه آسیب به رگ‌های خونی داخل چشم تحت تاثیر قرار دهد. در این مطلب قصد داریم لیزر چشم دیابتی را مورد بررسی قرار دهیم:
رتینوپاتی دیابتی و پرفشاری خون چیست؟
رتینوپاتی یکی از عوارض دیابت و فشار خون بالا است که در اثر تغییر در رگ‌های خونی چشمی ایجاد می‌شود. شبکیه یک لایه عصبی در پشت چشم است که نور را احساس می‌کند و به ارسال تصاویر به مغز کمک می‌کند. هنگامی‌که رگ‌های خونی در شبکیه به دلیل دیابت آسیب می‌بینند ممکن است مایع یا خون نشت کند و به بافت آسیب برسانند، که در نتیجه آن تصاویری که از طریق شبکیه به مغز می‌رسند تار یا مخدوش شده می‌باشند.
رتینوپاتی دیابتی یکی از علت اصلی نابینایی در بین بزرگسالان در دنیا است. گفته می‌شود افراد مبتلا به دیابت درمان نشده تا حدود ۲۵ برابر بیشتر از جمعیت عادی در معرض خطر نابینایی قرار دارند. هر چه مدت زمان فرد مبتلا به دیابت و فشار خون بیشتر باشد خطر ابتلا به رتینوپاتی هم بیشتر می‌شود. حدود ۸۰ درصد از افرادی که حداقل ۱۵ سال به دیابت مبتلا بوده‌اند دچار آسیب عروق خونی به شبکیه چشم می‌شوند.
افراد مبتلا یا نوجوانان در سنین پایین‌تر به نوع ۱ رتینوپاتی دیابتی مبتلا می‌شوند. اگر دیابت یا فشار خون بالا دارید، مهم است بدانید که امروزه با بهبود روش‌های تشخیص و درمان تنها درصد کمی از افراد، مبتلا به رتینوپاتی می‌شوند و مشکلات بینایی جدی پیدا می‌کنند.
علائم رتینوپاتی یا چشم دیابتی:
معمولاً هیچ علامتی از رتینوپاتی زمینه‌ای وجود ندارد، اگرچه در صورت وجود ادم ماکولا ممکن است تاری تدریجی بینایی رخ دهد اما ممکن است بیمار هرگز متوجه تغییراتی در بینایی خود نشود. معاینه چشم سالانه تنها راه یافتن تغییرات چشم است. اگر در رگ‌های خونی چشم خونریزی رخ دهد ممکن است بینایی مبهم، لکه‌دار و یا حتی به طور کامل تار و ناپدید شود در حالی‌که هیچ دردی نداشته باشید این عارضه تدریجی و اتفاقی رخ دهد. بارداری و فشار خون بالا ممکن است رتینوپاتی دیابتی را تشدید کند.
چشم دیابتی چگونه درمان می‌شود؟
آنچه در وهله اول چشم پزشک در اتخاذ روش درمان در نظر خواهد گرفت:
- سن
- سبک زندگی یا لایف استایل
- میزان آسیب دیدگی شبکیه چشم
در بسیاری از موارد درمان‌های تهاجمی مورد نیاز نیست و تنها باید چشم بیمار به طور منظم مورد معاینه قرار بگیرد. در موارد دیگر درمان‌های تخصصی و کلینیکی برای جلوگیری از آسیب رتینوپاتی دیابتی و بهبود سطح بینایی توصیه می‌شود، که شامل جراحی چشمی یا لیزر چشم دیابتی خواهد بود.
لیزر چشم دیابتی چگونه است؟
لیزر، اغلب در درمان رتینوپاتی دیابتی مفید است. در جریان جراحی لیزیک چشم دیابتی یک پرتو نور لیزر روی شبکیه آسیب دیده متمرکز می‌شود. انفجارهای کوچک و سوزاندن پرتو لیزر رگ‌های شبکیه چشم را می‌پوشاند تا ادم ماکولا کاهش یابد که به این حالت فتوکواگولاسیون می‌گویند. در رشد غیر طبیعی عروق خونی در شبکیه (نوا سکولاریزاسیون) پرتو لیزر در سراسر نواحی جانبی شبکیه پراکنده می‌شود.
اسکارهای کوچک لیزر، رشد غیر طبیعی رگ‌های خونی را کاهش می‌دهند و به اتصال شبکیه به پشت چشم کمک می‌کنند و از جدا شدن شبکیه جلوگیری می‌کنند. در فتوکوآگولاسیون، لیزر روی شبکیه متمرکز می‌شود تا رگ‌های خونی نشت کننده را ببندد و رشد غیر طبیعی رگ‌های خونی را کاهش دهد. جراحی لیزیک ممکن است در مطب چشم پزشک یا کلینیک چشم پزشکی و به صورت سرپایی بدون بیهوشی انجام شود. اگر رتینوپاتی دیابتی زود تشخیص داده شود جراحی لیزر، کاهش بینایی را درمان می‌کند و در مراحل پیشرفته بیماری رتینوپاتی (پرولیفراتیو) احتمال اختلال شدید در بینایی را کاهش می دهد.
درمان چشم دیابتی اینگونه است:
در۳ مرحله اول رتینوپاتی دیابتی نیاز به درمان ندارید مگر آنکه ادم ماکولا داشته باشید. هدف اصلی پزشکان جلوگیری از پیشرفت بیماری از طریق مدیریت دقیق سطح قند خون، فشار خون و کلسترول است. با این حال اگر رتینوپاتی دیابتی به مرحله پرولیفراتیو یا ادم ماکولا از نظر بالینی برسد شما با یک لیزر فتوکو آگولاسیون درمان خواهید شد.
درمان فتوکوآگولاسیون پان رتینال به تخریب ساختارهای آسیب دیده شبکیه کمک می‌کند. از آنجایی‌که این درمان قبل از شروع نشت رگ‌های خونی جدید بهتر عمل می‌کند، موسسه جهانی چشم خاطر نشان می‌کند که برای بیماران دیابتی بسیار مهم است که معاینات منظم و جامع چشمی به صورت سالانه انجام شود در حالی که ممکن است بسته به میزان خونریزی چشم افراد دیابتی، هنوز بتوان از کوآگولاسیون پان شبکیه استفاده کرد. هرچه درمان اصلاحی زودتر شروع شود پاسخ بهتری می‌دهد.
لیزر چشم دیابتی چگونه است؟
در طول جراحی لیزیک چشم دیابتی، چشم را با قطره‌هایی بی‌حس می‌کنند. یک لنز ویژه، پرتو نور را روی چشم متمرکز می‌کند. ممکن است کمی احساس ناراحتی کنید و متوجه فلاش نور شدید شوید. در حین جراحی لیزر یک لنز مخصوص از حرکت چشم جلوگیری می‌کند لیزر قسمت‌های میانی و محیطی شبکه را درمان می‌کند تا از کاهش دید مرکزی جلوگیری کند.
بعد از درمان تا حدود ۱ ساعت ممکن است بینایی شما تار باشد اما به تدریج بهبود می‌یابد، با این حال در برخی بیماران ممکن است از دست دادن دائمی دید محیطی رخ دهد این دید محیطی برای حفظ دید مرکزی باقی مانده قربانی می‌شود. در موارد نادر دید در شب کاهش می‌یابد، بنابراین باید در رانندگی در شب احتیاط کنید.
خطرات لیزر چشم دیابتی:
انعقاد نوری لیزر بخشی از شبکه را می‌سوزاند و از بین می‌برد و اغلب منجر به از دست دادن بینایی دائمی می‌شود که اجتناب ناپذیر است. این روش درمانی ممکن است باعث از دست دادن خفیف دید مرکزی، کاهش دید در شب و کاهش توانایی در تمرکز شود. همچنین برخی افراد ممکن است بخشی از دید جانبی یا محیطی خود را از دست بدهند، اما کاهش بینایی ناشی از لیزر درمانی در مقایسه با کاهش بینایی در اثر رتینوپاتی چشمی درمان نشده بسیار خفیف‌تر است.
عوارض نادر انعقاد نوری لیزر ممکن است باعث از دست دادن بینایی شود اگر موارد زیر رخ دهد:
- خونریزی در چشم (زجاجیه)
- جداشدگی شبکیه
- سوختگی تصادفی حفره چشمی با لیزر (فرورفتگی در ماکولای مرکزی)
بهبود پس از لیزر چشم دیابتی به چه مواردی بستگی دارد؟
در حالی‌که موفقیت لیزر در درمان چشم دیابتی بسیار بالا است، اما برای درمان رتینوپاتی دیابتی و بازگرداندن بینایی از دست رفته در چشم افراد دیابتی باید بتوان سطح گلوکز خون را کنترل کرد.
منابع: diabetic eye laser، laser treatment for diabetic retinopathy، diabetic retinopathy
