قرنیه لایه بیرونی شفاف و محافظ چشم است و همراه با صلبیه (سفیدی چشم)، به عنوان سدی در برابر کثیفی، میکروب‌ها و سایر مواردی عمل می‌کند که می‌تواند باعث آسیب و مشکلات رایج قرنیه چشم شود. واقعیت جالب: همچنین قرنیه می‌تواند مقداری از نور فرابنفش خورشید را فیلتر کند. اما نه خیلی، بنابراین بهترین گزینه برای حفظ سلامت آن استفاده از یک عینک آفتابی استاندارد هنگام خروج از منزل است.
همچنین نقش کلیدی در بینایی دارد. همانطور که نور وارد چشم می‌شود، توسط لبه منحنی قرنیه منکسر یا خم می‌شود. این به تعیین میزان تمرکز چشم بر روی اجسام نزدیک و دور کمک می‌کند.
اگر قرنیه در اثر بیماری، عفونت یا جراحت آسیب دیده باشد، زخم‌های ایجاد شده می‌توانند بینایی را تحت تاثیر قرار دهند. آنها ممکن است نور را هنگام ورود به چشم مسدود یا منحرف کنند.
ساختار قرنیه:
برای درک مشکلات احتمالی، شناخت قسمت‌های قرنیه بسیار مهم است. Is دارای سه لایه اصلی است:
اپیتلیوم: بیرونی‌ترین لایه قرنیه است و وظیفه جذب مواد مغذی از اشک و توزیع آن بین سلول‌های قرنیه را بر عهده دارد. اپیتلیوم از ورود مواد بیرونی به چشم جلوگیری می‌کند. این لایه همچنین از ورود گردوغبار و مواد بیماری‌زا به داخل چشم جلوگیری می‌کند و اکسیژن و مواد مغذی اشک را جذب می‌کند.
استروما: استروما ۹۰% ضخامت قرنیه را تشکیل می‌دهد و حدود ۴۵۰ میکرومتر ضخامت دارد. این لایه ضخیم‌ترین لایه پشت اپیتلیوم است و بیشتر از آب و پروتئین تشکیل شده که به آن حالت کشسان اما جامد می‌دهد.
اندوتلیوم: این لایه یک لایه سلولی در پشت استروما است و مسئولیت حفظ ثبات میزان آب داخل قرنیه را بر عهده دارد. زلالیه، مایع شفافی در محفظه جلویی چشم، دائماً با این لایه در تماس است. استروما مایع اضافی را جذب می‌کند و اندوتلیوم آن را بیرون می‌کشد. بدون این عملکرد، استروما غرق آب می‌شود. قرنیه مات و مه آلود می‌شود و بینایی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
علائم مشکلات قرنیه:
اصطلاح بیماری قرنیه به شرایط بسیاری اشاره دارد که این قسمت از چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اینها شامل عفونت‌ها، تجزیه بافت‌ها و سایر اختلالاتی است که از والدین خود دریافت می‌کنید.
قرنیه معمولاً پس از اکثر جراحی‌های جزئی یا عفونت‌ها خود را بهبود می‌بخشد. اما در طول فرآیند بهبودی، ممکن است علائمی مانند موارد زیر را مشاهده کنید:
- درد
- تاری دید
- پاره شدن
- سرخی
- حساسیت شدید به نور
این علائم همچنین با سایر مشکلات چشمی نیز همراه است، بنابراین ممکن است نشانه مشکل جدی‌تری باشد که به درمان خاصی نیاز دارد. اگر این علائم را تجربه کردید، به چشم پزشک مراجعه کنید.
چه شرایطی می‌تواند باعث آسیب شود؟
کراتیت:
این التهاب گاهی اوقات پس از ورود ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها به قرنیه رخ می‌دهد. آنها می‌توانند پس از آسیب وارد شوند و باعث عفونت، التهاب و زخم شوند. اگر لنزهای تماسی باعث آسیب چشم شوند، این نیز می‌تواند منجر به کراتیت شود.
علائمی که باید به آنها توجه کرد:
- درد شدید
- تاری دید
- پاره شدن
- سرخی
- حساسیت شدید به نور
درمان معمولاً شامل قطره‌های چشمی آنتی بیوتیک یا ضد قارچ است. برخی از افراد به داروهای ضد ویروسی و قطره‌های چشمی استروئیدی نیاز دارند.
تبخال چشمی (هرپس چشم):
این عفونت ویروسی همانند تاول‌های تب، می‌تواند بارها و بارها عود کند. علت اصلی ویروس هرپس سیمپلکس I (HSV I) است، همان ویروسی است که منجر به تبخال می‌شود. همچنین می‌تواند ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس II (HSV II) مقاربتی باشد که باعث تبخال تناسلی می‌شود.
این وضعیت باعث ایجاد زخم در قرنیه می‌شود. با گذشت زمان، التهاب می‌تواند به عمق قرنیه و چشم گسترش یابد. این ویروس علاوه بر ایجاد تبخال، می‌تواند باعث ایجاد زخم در چشم شود.
هیچ درمانی وجود ندارد، اما اغلب می‌توانید آن را با داروهای ضد ویروسی یا قطره‌های چشمی استروئیدی کنترل کنید.
هرپس زوستر (زونا):
فقط در صورت ابتلا به آبله مرغان می‌توانید به آن مبتلا شوید. حتی پس از پایان عفونت آبله مرغان ممکن است این ویروس سال‌ها در سیستم دفاعی و عصبی افراد وجود داشته باشد و مجدداً به صورت بیماری زونا فعال شود. ویروسی که باعث این بیماری می‌شود از بدن خارج نمی‌شود، در اعصاب فرد می‌ماند، اما فعال نیست. بعدها می‌تواند به سمت اعصاب حرکت کند و قسمت‌های خاصی از بدن مانند چشم را آلوده کند. بثورات زونا روی صورت می‌تواند باعث ایجاد زخم در قرنیه شود. آنها معمولاً خود به خود بهبود می‌یابند، اما داروهای ضد ویروسی و قطره‌های چشمی استروئیدی موضعی می‌توانند التهاب را کاهش دهند.
هر فردی که در معرض ویروس آبله مرغان قرار گیرد ممکن است به زونا مبتلا شود، اما احتمال ابتلا به موارد زیر بیشتر است:
- افراد مسن، به ویژه بالای 80 سال
- افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف
در صورت داشتن علائم به پزشک مراجعه کنید. اگر بالای 50 سال دارید، واکسن بزنید.
دژنراسیون قرنیه:
چندین نوع وجود دارد. این بیماری‌ها می‌توانند باعث مشکلات رایج در ساختار قرنیه شوند:
قوز قرنیه: این بیماری، قرنیه را نازک می‌کند و شکل آن را تغییر می‌دهد. قرنیه شیب‌دار می‌شود و در قسمت پایین به شکل مخروطی در می‌آید. معمولاً در سنین نوجوانی شروع به تاری دید می‌کند و در اوایل بزرگسالی بدتر می‌شود. تغییرات در انحنای قرنیه می‌تواند باعث ایجاد انحراف خفیف تا شدید، به نام آستیگماتیسم و معمولاً نزدیک‌بینی شود. این بیماری همچنین می‌تواند باعث تورم، زخم روی قرنیه و از دست دادن بینایی شود. ممکن است دید در شب آنقدر بد شود که نتوانید پس از تاریکی رانندگی کنید.
علل آن عبارتند از:
- ژنتیک (شما می‌توانید این بیماری را از والدین به ارث ببرید)
- ضربه چشم (از مالش زیاد چشم‌ها)
بیماری‌های چشمی مانند رتینیت پیگمانتوزا، رتینوپاتی نارس، کراتوکونژونکتیویت بهاره، همراه با سندرم داون، استخوان سازی ناکامل، بیماری آدیسون، لبر یا آموروزیس مادرزادی و سندرم اهلرز دانلوس با قوز قرنیه مرتبط هستند.
در ابتدا، عینک یا لنزهای نرم می‌توانند مشکل را حل کنند. با ادامه بیماری، ممکن است به لنزهای سفت و سخت قابل نفوذ گاز نیاز داشته باشید. برای افراد مبتلا به قوز قرنیه زودرس، روشی به نام اتصال عرضی قرنیه قابل انجام است. در طول این عمل، پزشک قطره‌های ریبوفلاوین را تزریق می‌کند و چشم‌ها در معرض مقادیر کمی نور UV قرار می‌گیرند. این روش اغلب از بدتر شدن قوز قرنیه جلوگیری می‌کند و می تواند مانع جراحی قرنیه شود.
تعداد کمی از افراد مبتلا به قوز قرنیه به پیوند قرنیه نیاز دارند. در طی این روش، پزشک قرنیه آسیب دیده را با قرنیه اهدایی جایگزین می‌کند. این عمل معمولا موفقیت آمیز است اما ممکن است برای دید واضح همچنان به عینک یا لنز نیاز داشته باشید.
دیستروفی قرنیه: بیش از 20 مورد از این بیماری‌ها وجود دارد. آنها باعث ایجاد مشکلات ساختاری در قرنیه می‌شوند. برخی از رایج‌ترین آنها عبارتند از:
دیستروفی نقشه-نقطه-اثر انگشت. این روی لایه پشتی اپیتلیوم تأثیر می‌گذارد که آن را از استروما جدا می‌کند. به طور نامنظم رشد می‌کند (در بعضی جاها ضخیم، در بعضی جاها نازک). این باعث بی‌نظمی در قرنیه می‌شود که شبیه نقشه‌ها، نقطه‌ها و اثر انگشت‌های کوچک است.
معمولاً این بیماری بزرگسالان بالای 40 سال را مبتلا می‌کند، بدون درد است، بینایی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و بدون درمان بهتر می‌شود. اما گاهی اوقات لایه اپیتلیال می‌تواند فرسوده شود و اعصابی را که قرنیه را پوشانده‌اند در معرض دید قرار دهد. این باعث درد شدید می‌شود، به خصوص وقتی صبح از خواب بیدار می‌شوید. همچنین می‌تواند منحنی طبیعی قرنیه را تغییر دهد و باعث آستیگماتیسم، نزدیک بینی یا دوربینی شود.
با تغییر قرنیه، ممکن است دید فرد تار شود. همچنین ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- درد متوسط تا شدید
- افزایش حساسیت به نور
- پارگی بیش از حد
- احساس شی خارجی در چشم
درمان‌ها شامل چسب چشم، لنز تماسی نرم «بانداژ»، قطره چشم، پماد یا برداشتن لایه شل است. این روش یک روش جزئی است که پزشک می‌تواند در مطب خود انجام دهد.
دیستروفی فوکس: این بیماری ارثی باعث تجزیه آهسته سلول‌های اندوتلیال و تورم قرنیه می‌شود. این امر حذف آب از استرومای قرنیه را دشوارتر می‌کند. چشم فرد متورم می‌شود و بینایی او بدتر می‌شود. ممکن است مه و تاول‌های کوچک روی سطح ظاهر شوند.
علائم بیماری ممکن است در 30 یا 40 سالگی ظاهر شود، اما حدود 20 سال طول می‌کشد تا بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند.
نشانه اولیه: با تاری دید از خواب بیدار می‌شوید که در طول روز به آرامی پاک می‌شود. با بدتر شدن بیماری، تورم پایدارتر می‌شود و بینایی تار می‌ماند.
درمان شامل موارد زیر است:
- قطره چشم / پماد
- پیوند قرنیه (کامل یا جزئی)
- لنزهای تماسی نرم
دیستروفی شبکه: این فیبرهای پروتئینی غیر طبیعی در استروما است که می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما تغییرات اولیه را می‌توان در دوران کودکی مشاهده کرد.
این بیماری نام خود را از خطوط روی هم قرار گرفته واضح پروتئین‌ها گرفته است. آنها می‌توانند قرنیه شما را کدر کرده و دید شما را کاهش دهند، همچنین می‌توانند لایه اپیتلیال را فرسوده کنند.
درمان‌ها شامل موارد زیر است:
- قطره چشمی تجویزی
- پمادها
- پیوند قرنیه
علائم ممکن است با درمان از بین بروند، اما با گذشت زمان ممکن است به پیوند قرنیه نیاز داشته باشید. نتایج این جراحی معمولاً خوب است، اما این وضعیت ممکن است عود کند.
مشکلات قرنیه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
شما نیاز به معاینه کامل توسط چشم پزشک دارید.
آیا می‌توانید از آنها جلوگیری کنید؟
اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، دستورالعمل‌های بهداشتی را دقیقاً دنبال کنید. استفاده نادرست از لنز دلیل اصلی ابتلا به بیماری‌های قرنیه است، این امر احتمال ابتلا به عفونت قرنیه را کاهش می‌دهد. با لنزهای تماسی نخوابید، حتی اگر این لنزها مورد تایید سازمان غذا و دارو باشند. این عادت خطر ابتلا به عفونت قرنیه را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
شما نمی‌توانید از بیماری‌های ارثی (مانند دیستروفی) جلوگیری کنید اما در صورت ابتلا می‌توانید آن را بهبود بخشید.
